Cộng hòa Séc vẫn tiếp tục từ chối cấp bảo hộ tạm thời cho những người tị nạn Ukraine đã được cấp bảo hộ tại một quốc gia thành viên khác trong Liên minh châu Âu. 

Tuy nhiên, Tòa án Hành chính Tối cao vào tháng 4 đã ra phán quyết rằng nhà nước Séc vẫn phải xử lý các đơn xin như vậy, thay vì bác bỏ ngay từ đầu như trước đây. Bộ Nội vụ vẫn giữ lập trường cứng rắn và đã chuẩn bị một điều khoản mới trong luật để bảo vệ quan điểm này trước những tranh tụng pháp lý trong tương lai.  

Biện pháp này sẽ không ảnh hưởng đến những người tị nạn đến trực tiếp từ Ukraine tới Séc — họ vẫn sẽ được cấp bảo hộ như hiện tại mà không gặp trở ngại lớn.

“Hiểu một cách đơn giản, ưu tiên của chúng tôi là hỗ trợ những người đến từ quốc gia đang bị chiến tranh tấn công, chứ không phải những ai đã được hỗ trợ cơ bản ở chỗ khác,” phát biểu của nghị sĩ đảng STAN Petr Letocha, người đã đề xuất sửa đổi luật. Tuy nhiên, Bộ Nội vụ do chủ tịch đảng của ông, Vít Rakušan, đứng đầu, mới là đơn vị chính khởi xướng quy định này.

Từ lâu, Séc đã từ chối xử lý các đơn xin bảo hộ tạm thời đối với những người tị nạn Ukraine đã nhận được chế độ tương tự tại một quốc gia EU khác nhưng muốn chuyển sang Séc để thụ hưởng các phúc lợi tại đây.

Tuy nhiên, vào tháng 4, Tòa án Hành chính Tối cao đã ra phán quyết chống lại lập trường này của Bộ Nội vụ. “Bộ Nội vụ không được từ chối các đơn xin cư trú từ công dân Ukraine có chế độ bảo hộ tạm thời tại một nước EU khác, chỉ vì họ từng nhận được bảo hộ ở quốc gia thành viên đó,” tòa tuyên bố.

Tuy nhiên, phía Bộ Nội vụ không đồng tình. “Nói một cách đơn giản, bất chấp quyết định từ tòa, chúng tôi tiếp tục giữ lập trường không cấp bảo hộ tạm thời thứ cấp. Quốc hội là cơ quan có toàn quyền quyết định,” Bộ trưởng Rakušan phát biểu trong buổi họp của Ủy ban An ninh vào cuối tháng 5.

Trong luật Lex Ukrajina hiện hành, đã có quy định rằng đơn xin bảo hộ tạm thời là không hợp lệ nếu người nộp đơn đã được cấp bảo hộ hoặc tị nạn ở một quốc gia EU khác. Tuy nhiên, để củng cố cơ sở pháp lý, Bộ Nội vụ đã chuẩn bị sửa đổi rõ ràng hơn để tránh mâu thuẫn với phán quyết từ Tòa án Hành chính Tối cao.

Dự thảo sửa đổi do nghị sĩ Letocha đệ trình sẽ bổ sung một cơ chế mới vào luật Lex Ukrajina: khi năng lực tiếp nhận người tị nạn ở Séc có nguy cơ bị quá tải, Bộ Nội vụ sẽ gửi thông báo đến Ủy ban Châu Âu. Trong thư này sẽ nêu rằng EU cần đảm bảo phân bổ người tị nạn đồng đều hơn. Sau khi Séc gửi thông báo, theo quy định mới, có thể từ chối tiếp nhận người đã hoặc đang hưởng chế độ bảo hộ tạm thời tại một quốc gia EU khác.

Dẫn lời bản giải trình kèm theo dự luật, “Cộng hòa Séc là quốc gia có số lượng người tị nạn Ukraine tính trên đầu người cao nhất trong EU.” Theo báo cáo di cư mới nhất của Bộ Nội vụ, Séc hiện có 397.750 người được bảo hộ tạm thời – tương đương 36,49 người/1.000 dân. Đứng thứ 2 là Ba Lan (27,16 người), tiếp theo là Áo (24,47) và Đức (14,11).

Theo Bộ Nội vụ, không thể để sự chênh lệch này tiếp tục gia tăng bằng cách tiếp nhận thêm số người tị nạn đã ở các nước EU khác. Họ cũng cho rằng tình hình Ukraine vẫn chưa ổn định và Séc cần giữ lại năng lực tiếp nhận dành cho các trường hợp khẩn cấp trong tương lai.

Hiện nay tại Séc chỉ có vài chục trường hợp người tị nạn nộp đơn xin bảo hộ lần hai, dù họ đã được cấp phép ở nơi khác. Theo nghị sĩ Letocha, quy định mới mang tính chất phòng ngừa lâu dài. Dự thảo sửa đổi nói trên hiện đã được đính kèm vào một đề xuất sửa đổi luật tị nạn và đang chờ đợi được xem xét ở vòng đọc thứ ba tại Hạ viện.

(Theo Novinky)