Đặc phái viên Mỹ đã tới Matxcơva sau khi Điện Kremlin yêu cầu gặp gỡ khẩn cấp nhằm tránh các lệnh trừng phạt mới mà Tổng thống Trump đe dọa áp đặt trong tuần này.

Đặc phái viên Steve Witkoff của Tổng thống Donald Trump đã có mặt tại Nga vào ngày 6-8. Theo Đài CNN, ông Witkoff sẽ gặp Tổng thống Vladimir Putin và các quan chức Nga để lắng nghe đề xuất từ phía Nga nhằm kết thúc cuộc chiến tranh tại Ukraine.

Ông Trump không còn kiên nhẫn?

Trước đó, ông Trump đã bày tỏ nghi ngờ rằng Matxcơva không sẵn sàng chấm dứt chiến sự. Thực tế ông Putin quả thật đã khăng khăng với các "điều kiện tiên quyết" là Ukraine phải chấp nhận mất những vùng Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson cho Nga. Ông còn đòi Kiev phải trung lập và có giới hạn cứng với việc phát triển lực lượng vũ trang.

Tình hình hiện tại đã rất khác so với lần gần nhất ông Witkoff gặp ông Putin vào tháng 4. Ông Trump hiện đang tỏ ra không còn kiên nhẫn khi Nga chống lại các nỗ lực dàn xếp hòa bình của Mỹ và tiếp tục tấn công Ukraine bằng cả tên lửa lẫn drone.

Trước chuyến đi của ông Witkoff, ông Trump đã nói ông sẽ đợi tới sau đó mới quyết định về các lệnh trừng phạt mới.

"Chúng ta sẽ gặp Nga vào ngày mai. Để rồi xem mọi chuyện ra sao - ông Trump nói ở Nhà Trắng vào ngày 5-8 - Lúc đó chúng ta sẽ quyết định".

Cụ thể, ông Trump đe dọa áp hai kiểu lệnh trừng phạt mới. Một là thuế quan với hàng Nga xuất khẩu sang Mỹ, dù hiện lượng hàng hóa này gần như đã về 0.

Quan trọng hơn là biện pháp thứ hai: một sắc thuế "gián tiếp" với các nước nhập khẩu năng lượng của Nga - tức bao gồm Trung Quốc và Ấn Độ, hai khách hàng lớn nhất của Matxcơva hiện giờ.

Mỹ và đồng minh đã xoay xở rất nhiều cách nhằm ngăn chặn nguồn thu từ năng lượng của Nga, gồm ấn định giá trần với dầu thô Nga, nhưng cho tới giờ các biện pháp này không mấy hiệu quả. Nga vẫn tiếp tục bán được dầu khí.

Ngay trước chuyến đi của ông Witkoff, ông Trump đã trao đổi qua điện thoại với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để thảo luận về những lệnh trừng phạt khả dĩ, theo các nguồn thạo tin.

Trên mạng xã hội, ông Zelensky nói cuộc trao đổi "rất có tính xây dựng" và những lệnh trừng phạt mới, nếu được áp đặt, sẽ "thay đổi rất nhiều" nền kinh tế Nga.

Ông Zelensky cũng nói họ còn thảo luận về khả năng Mỹ tăng cường hỗ trợ vũ khí cho Ukraine qua sự chi trả của các đồng minh NATO - chính sách mà ông Trump đã chấp thuận vào tháng trước.

Khó ép Ấn Độ và Trung Quốc

Tuy nhiên, việc áp thuế với Ấn Độ và Trung Quốc sẽ gặp nhiều khó khăn. Tính đến nay, Ấn Độ đã nhiều lần nhắc lại lập trường sẽ tiếp tục mua dầu khí của Nga, bất chấp mọi sức ép từ phương Tây.

New Delhi cũng giải thích rằng chính nhờ sức mua từ Ấn Độ với năng lượng Nga mà thị trường dầu khí toàn cầu đã ổn định được thời gian qua, bất chấp chiến sự tiếp diễn.
"Quan hệ song phương của chúng tôi với các quốc gia khác nhau có giá trị riêng và không nên được nhìn qua lăng kính của một nước thứ ba. Ấn Độ và Nga có một mối quan hệ đối tác ổn định và đã được thử thách qua thời gian", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal nói vào đầu tháng 8.

Với Trung Quốc thậm chí sẽ còn khó hơn, khi quan hệ Bắc Kinh - Matxcơva có lẽ chưa bao giờ bền chặt như hiện giờ.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ gặp ông Putin ở Bắc Kinh vào đầu tháng 9 trong buổi lễ kỷ niệm 80 năm kết thúc Thế chiến 2. Quan hệ Trung - Mỹ hiện cũng căng thẳng, nhất là bởi những vướng mắc xoay quanh vấn đề thuế quan và thương mại.

Hai nước đang trong tiến trình thương lượng một hiệp định thương mại toàn diện, và giới chức Mỹ nói họ đã đạt được "tiến bộ đáng kể" thời gian gần đây.

Dẫu vậy, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã nói trực tiếp với người đồng cấp Trung Quốc trong các cuộc thương lượng tại Stockholm vào tháng 7 rằng Bắc Kinh sẽ bị trừng phạt nếu họ tiếp tục mua dầu của Nga.

Ông Witkoff vẫn là nhân vật trọng yếu

Những tháng gần đây, vai trò của ông Steve Witkoff trong giải quyết cuộc chiến tại Ukraine có vẻ đã giảm bớt khi đặc phái viên về Ukraine và Nga của ông Trump, Keith Kellogg, mới là người duy trì liên lạc thường xuyên với Kiev, bao gồm một chuyến đi đến thủ đô của Ukraine mới tháng trước.
Sau cuộc gặp gỡ gần đây nhất với ông Putin vào tháng 4, ông Witkoff dự báo nhà lãnh đạo Nga "đã nhìn thấy cơ hội lần đầu tiên trong nhiều thập niên" để điều chỉnh mối quan hệ Nga - Mỹ.
Tuy nhiên, nhiều tháng sau đó, chiến tranh vẫn tiếp tục, và trong khoảng thời gian đó, ông Witkoff chuyển sang tham gia các cuộc thương thuyết về Gaza và Iran, cho thấy ông vẫn là nhân vật trọng yếu trong giới cố vấn đối ngoại thân cận với ông Trump.

Nguồn: Tuoitre