Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt kỳ vọng thấp cho cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin, sẵn sàng rút lui nếu không đạt thỏa thuận về việc chấm dứt xung đột Ukraine.

Tổng thống Trump đang coi cuộc gặp ngày 15-8 tới với Tổng thống Nga Putin như một cuộc thăm dò ý định về việc kết thúc cuộc chiến ở Ukraine. Ông thừa nhận sẽ cần thêm các cuộc gặp tiếp theo để đạt được thỏa thuận hòa bình cuối cùng.

"Tôi nghĩ sẽ tốt đẹp, nhưng cũng có thể tệ hại", ông Trump nói với phóng viên tại Nhà Trắng ngày 11-8, đồng thời tuyên bố "có lẽ chỉ trong hai phút đầu tiên tôi sẽ biết chính xác liệu có đạt được thỏa thuận hay không".

Cơ hội đàm phán

Ông Kirill Rogov, nhà xã hội học và nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học nhân văn ở Vienna (Áo), đánh giá ông Putin có thể đang quan tâm hơn đến đàm phán so với trước đây. Lý do chiến dịch tấn công mùa hè của Nga ở Ukraine ít thành công hơn năm ngoái, đồng thời việc Mỹ tăng thuế quan lên Ấn Độ vì mua dầu của Nga càng khiến nhà lãnh đạo điện Kremlin thêm khó xử.

"Tôi sẽ xem ông ấy nghĩ gì", ông Trump nói về Tổng thống Putin, người ông đã ít nhất có năm lần nói chuyện kể từ khi nhậm chức hồi tháng 1 năm nay. Tuy nhiên, ông Trump không nhắc đến bất kỳ đảm bảo an ninh nào cho Ukraine, cũng không cam kết đảm bảo Ukraine có đủ vũ khí, thông tin tình báo và hợp tác cần thiết để bảo vệ lãnh thổ.

Theo Tổng thư ký NATO Mark Rutte, ngày 15-8 sẽ là "một ngày quan trọng vì sẽ là lúc kiểm tra ông Putin, xem ông ấy có nghiêm túc trong việc chấm dứt cuộc chiến kinh hoàng này hay không".

Ngay cả một số đồng minh Đảng Cộng hòa của ông Trump cũng thừa nhận rủi ro là ông Putin có thể tận dụng cơ hội gặp ở Alaska để "câu giờ" và thuyết phục ông Trump theo quan điểm của mình.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky - hiện chưa được mời tham gia cuộc họp tại Alaska - lo rằng ông Trump có thể sẽ bị "lừa". Ông khẳng định mọi thỏa thuận phải bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn hoặc đình chiến, nhằm tránh các cuộc tấn công trong lúc đàm phán.

Kịch bản khác nhau

Ông Samuel Charap, nhà khoa học chính trị tại Tập đoàn Rand, bình luận: "Không thể nào từ tình trạng không có tiến triển mà chỉ trong chưa đầy một tuần lại tổ chức được một hội nghị thượng đỉnh có thể chấm dứt chiến tranh. Nhưng ông Trump vẫn luôn có niềm tin vào sức hút của mình và khả năng thuyết phục các đối tác về những gì ông cho là hợp lý và đúng đắn".

Theo Đài CNN, ông Trump đã nói riêng với các cố vấn rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm chấm dứt cuộc chiến này đều đáng để thử, dù cuối cùng có thể không thành công. Tổng thống Trump nói rằng bất kỳ thỏa thuận lớn nào cũng có thể bao gồm nội dung trao đổi lãnh thổ, nhưng không nói rõ chi tiết.

Ông từng dọa áp thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế lên Nga nếu không có tiến triển, nhưng ngày 11-8 ông cũng gợi ý rằng nếu cuộc gặp thành công, có thể sẽ có ngày Mỹ - Nga bình thường hóa quan hệ thương mại.

Đối với Ukraine và các đồng minh châu Âu, kịch bản tồi tệ nhất là ông Trump và ông Putin đạt được thỏa thuận về "đổi đất", trong đó Ukraine phải nhượng lại một phần lãnh thổ vĩnh viễn cho Nga. Mục tiêu của ông Putin có thể là đạt được thỏa thuận với ông Trump, sau đó trình bày với Ukraine như một "sự đã rồi".

Như nhà nghiên cứu Alexander Gabuev từ Trung tâm Carnegie Nga - Á-Âu nhận định kiểu thỏa thuận mà ông Putin mong muốn sẽ khiến Ukraine trở nên "không thể phòng thủ, không thu hút được đầu tư và trên con đường sụp đổ". Nếu Ukraine từ chối thỏa thuận đó, Nga hy vọng Mỹ sẽ cắt viện trợ cho Kiev.

Tuy nhiên, Ukraine và các đồng minh châu Âu cũng tin rằng vẫn có thể đạt được kết quả tích cực hơn. Theo quan điểm của họ, kết quả tốt đẹp là đạt được thỏa thuận ngừng bắn, kèm theo lời cảnh báo áp các lệnh trừng phạt bổ sung lên Nga nếu ông Putin khởi động lại cuộc chiến. Các cuộc thảo luận về lãnh thổ sẽ chỉ diễn ra sau đó.

Chuẩn bị vội vã

Nhà Trắng đang gấp rút chuẩn bị cho một trong những cuộc gặp thượng đỉnh được tổ chức vội vã nhất gần đây. Theo báo New York Times, thông thường các cuộc họp như vậy được chuẩn bị kỹ lưỡng với các cuộc đàm phán, thỏa thuận và tuyên bố chung được soạn thảo trước.
Ông Trump dường như bước vào cuộc gặp này mà không có sự chuẩn bị đầy đủ như vậy, dù các quan chức châu Âu cho biết ở cấp độ thấp hơn, các quan chức Nga và Mỹ vẫn đang trao đổi.
Nhà Trắng vẫn chưa công bố chính xác địa điểm tổ chức ở Alaska, thời lượng cuộc họp hay liệu sau đó ông Trump có chủ trì cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky hay không.

Nguồn: Tuoitre