Động thái mạnh tay từ chính quyền ông Trump nhằm gây sức ép buộc Đại học Harvard thay đổi chính sách nội bộ đang thổi bùng tranh cãi về quyền tự chủ đại học, và sự can thiệp của chính phủ liên bang vào lĩnh vực giáo dục.

Theo Hãng tin Reuters ngày 6-5, Bộ Giáo dục Mỹ vừa thông báo sẽ đóng băng hàng tỉ USD tài trợ nghiên cứu và hỗ trợ liên bang dành cho Đại học Harvard, cho đến khi trường đại học danh tiếng này chấp nhận một loạt yêu cầu từ chính quyền Tổng thống Trump.

Đây được xem là bước đi cứng rắn mới nhất trong nỗ lực của ông Trump nhằm sử dụng sức mạnh ngân sách để buộc các tổ chức, từ trường đại học đến công ty luật, phải thay đổi chính sách nội bộ.

Trong lá thư gửi đến Đại học Harvard, Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon yêu cầu nhà trường phải giải quyết các vấn đề liên quan đến tình trạng bài Do Thái trong khuôn viên, cũng như các chính sách tuyển sinh có xét đến yếu tố chủng tộc.

Bà cũng phàn nàn rằng Harvard đang từ bỏ theo đuổi mục tiêu đảm bảo "chất lượng học thuật xuất sắc" khi chỉ tuyển rất ít giảng viên có khuynh hướng bảo thủ.

"Lá thư này là để thông báo Harvard không nên tiếp tục tìm kiếm các khoản tài trợ từ chính phủ liên bang, vì sẽ không có khoản nào được cấp đâu", bà McMahon viết trong thư.

Phản ứng trước động thái này, Harvard cho rằng các yêu cầu của chính quyền Washington là hành vi can thiệp trái phép, mang tính kiểm soát chưa từng có đối với một cơ sở giáo dục độc lập.

"Harvard sẽ tiếp tục bảo vệ trước sự can thiệp trái pháp luật của chính phủ - những hành động nhằm bóp nghẹt nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, vốn góp phần làm cho người dân Mỹ an toàn và vững mạnh hơn", phát ngôn viên của trường cho biết.

Chính quyền ông Trump được cho là đã thay đổi một chút chiến thuật khi các nỗ lực đình chỉ ngân sách hiện có trước đó từng bị đặt dấu hỏi về tính hợp pháp.

Từ lâu ông Trump đã nhắm vào Harvard với cáo buộc bài Do Thái, đặc biệt sau các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine diễn ra trong khuôn viên trường - bùng phát sau khi Israel tiến hành chiến dịch quân sự ở Gaza để đáp trả vụ tấn công hồi tháng 10-2023 của lực lượng Hamas.

Thời gian gần đây chính quyền ông Trump đã mở cuộc rà soát gần 9 tỉ USD tài trợ liên bang dành cho Harvard, đồng thời yêu cầu trường cấm các hoạt động thúc đẩy đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), cũng như trấn áp một số nhóm ủng hộ Palestine và các cuộc biểu tình có người đeo khẩu trang.

Tháng trước Harvard đã công khai bác bỏ nhiều yêu sách từ chính quyền ông Trump, gọi đây là hành động vi phạm quyền tự do ngôn luận và học thuật.

Trường cũng đã đệ đơn kiện chính phủ sau khi bị đình chỉ khoảng 2,3 tỉ USD tài trợ liên bang, đồng thời cam kết giải quyết các vấn đề phân biệt đối xử trong trường.

Mặc dù Harvard hiện sở hữu quỹ tài trợ lên tới 53 tỉ USD - lớn nhất trong các đại học ở Mỹ - phần lớn số tiền này bị ràng buộc và chỉ được sử dụng cho các mục đích như học bổng và hỗ trợ tài chính, chứ không thể thay thế hoàn toàn cho nguồn tài trợ nghiên cứu từ chính phủ liên bang.

(Nguồn: Tuoitre)