Hai tháng sau cuộc đột kích của hải quan tại Hřensko – ngôi làng nằm ở cửa ngõ vào Vườn quốc gia České Švýcarsko và cũng là khu chợ lớn của người Việt – hàng giả lại xuất hiện trở lại. Trong đợt truy quét, hải quan đã thu giữ lượng lớn quần áo và phụ kiện nhái các thương hiệu nổi tiếng trị giá hơn 50 triệu korun tại các kho bí mật, cùng với đó là hàng lậu thuốc lá. Tuy nhiên, số hàng bị thu giữ nhanh chóng được người bán thay thế bằng hàng giả mới.

Giữa kỳ nghỉ hè, vào một ngày thường, khoảng 9:30 sáng, trời mưa khiến đường phố bên con suối Kamenice vắng bóng người và các gian hàng của người Việt chỉ lác đác mở cửa. Ngay sau 10 giờ, khi trời tạnh, cảnh quan phố xá thay đổi tức thì – các tiểu thương mở cửa cuốn kim loại và xếp lại hàng hóa. Lượng người đi lại cũng tăng dần.

Giữa những người mặc đồ thể thao và mang ba-lô có vẻ đang hướng vào thiên nhiên, cũng có không ít người dừng lại bên các gian hàng bán hàng hóa giá rẻ và kém chất lượng để xem xét và mua sắm. Các mặt hàng rất phong phú: áo bóng đá rẻ tiền in tên các cầu thủ nổi tiếng, thú bông, quần áo, ví, túi xách, mũ, phụ kiện điện tử nhỏ, trang sức, đồng hồ, dao, súng bắn đạn nhựa, dụng cụ gia dụng, các sản phẩm thuốc lá và cả tượng mèo vẫy tay mang “may mắn và tài lộc”. Trên phố, tiếng Đức vang lên nhiều hơn tiếng Séc.

Bạn muốn mua áo hoodie Adidas, bộ đồ thể thao Puma, túi đeo hông Nike, túi xách Christian Dior, túi xách nam Guess hay ba-lô in logo Michael Kors? Tất cả những món đồ hàng hiệu vốn có giá hàng nghìn đến chục nghìn korun nay chỉ cần vài trăm tại đây.

“Chất lượng tốt, bạn có thể mua,” một phụ nữ Việt trung niên nói với tôi khi tôi đang xem một chiếc túi xách có logo Christian Dior tại một trong nhiều gian hàng. Không có nhãn giá, nhưng người bán báo giá là 550 korun. Trong khi hàng thật có giá lên tới hàng chục nghìn.

Khi thấy tôi định đặt chiếc túi lại vào chỗ cũ, bà nhanh chóng cúi gần rồi thì thầm: “Cho bạn 450 korun.” Nhưng ngay khi tôi hỏi liệu đây có phải hàng gốc không, nụ cười trên mặt bà biến mất và bà chỉ đáp thận trọng: “Chất lượng tốt.” Bà lấy ra từ trong túi một chiếc móc kim loại hình chữ D để chứng minh và lại khẳng định: “Chất lượng tốt.”

Khi tôi tiếp tục hỏi về nguồn gốc chiếc túi, bà đáp lại bằng câu hỏi: “Bạn có mua không?” Khi tôi từ chối, bà quay sang khách nói tiếng Đức đang tỏ ra quan tâm nhiều hơn, nhưng vẫn theo dõi tôi bằng ánh mắt. Khi tôi giơ máy ảnh định chụp cận cảnh chiếc túi, bà không cho phép và ra hiệu bằng tay cùng câu “không chụp”, yêu cầu tôi rời đi. Lý do vì sao không được chụp ảnh, bà không giải thích.

Hải quan vận chuyển hàng tịch thu mất 4 ngày  
Các tiểu thương khác cũng không muốn bàn về nguồn gốc thật sự của các món hàng mang logo thương hiệu lớn. Khi được hỏi về cuộc truy quét của Cơ quan Hải quan diễn ra trước kỳ nghỉ hè, họ chỉ lắc đầu từ chối.

Trong đợt đó, hải quan phát hiện hàng giả trị giá 52 triệu korun. Ngoài ra, còn thu giữ hàng chục ngàn điếu thuốc lá và 156 lít tinh dầu thuốc lá điện tử. Việc di chuyển toàn bộ số hàng bị tịch thu mất khoảng bốn ngày.

Không có số liệu cụ thể về việc các tiểu thương nhanh chóng đưa hàng giả trở lại quầy sau truy quét như thế nào. Phát ngôn viên hải quan Vladimíra Malovíková cho biết không thể kiểm soát và đánh giá chính xác được. “Nói chung, loại hàng này xuất hiện trở lại trong thời gian ngắn, vì được cất trong các ngôi nhà lân cận hoặc trên phương tiện vận chuyển,” bà giải thích.

Các mặt hàng bày bán ở chợ thực ra chỉ là phần nhỏ so với tổng số. “Phần lớn được cất tại những nơi ngoài phạm vi kinh doanh, ví dụ nhà riêng hay căn hộ – nơi hải quan không thể kiểm tra. Nhưng gần đây, chúng tôi đã phát hiện được nhiều kho hàng giấu kín hoặc bắt được hàng ngay trong lúc giao đến,” bà nói thêm.

Trong đợt truy quét ở Hřensko hồi tháng 6, hải quan đã tiếp cận được bốn kho bí mật. Một trong những thành công lớn là việc phát hiện ra một kho ba tầng với khoảng 20 căn phòng chứa đầy hàng không chính hãng. Ngôi nhà đó nay đã bỏ trống, các quầy hàng xung quanh cũng đóng cửa.

Con phố trung tâm Hřensko – một bên giáp sông Kamenice, bên còn lại là các ngôi nhà nửa gỗ – hiện gần như bị che khuất bởi các ki-ốt và gian hàng, tạo thành một khu chợ châu Á. Mọi du khách muốn vào khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia đều phải đi qua khu chợ này để đến điểm thu hút chính – cổng đá Pravčická brána.

“Về một mặt, nếu bạn tới đây mà quên gì đó thì có thể mua được hết. Nhưng nơi đây giống như hội chợ hơn là một thị trấn du lịch. Chúng tôi muốn thấy những cửa hàng đặc sản địa phương cơ. Tuy vậy, chúng tôi không để tâm lắm vì mục đích chính là leo núi,” hai bạn trẻ Lukáš và Týna chia sẻ khi đang trên đường đến điểm du lịch nổi tiếng nhất của công viên České Švýcarsko.

Hình ảnh trung tâm thị trấn với chợ trời khổng lồ và danh tiếng không mấy tốt đẹp của Hřensko khiến chính quyền địa phương không khỏi phiền lòng. Họ mong muốn thay đổi bộ mặt này, nhất là khi sau vụ cháy rừng năm 2022, khu vực này hiện đang thu hút lại các đoàn làm phim và phóng viên trong và ngoài nước. Việc Edmundova soutěska được mở cửa trở lại gần đây cũng thu hút sự chú ý lớn từ giới truyền thông.

“Khách du lịch đến thị trấn và điều đầu tiên họ thấy là khu chợ lớn. Họ đến từ khắp nơi trên thế giới, kỳ vọng có những cửa hàng trang nhã và quán cà phê, nhưng thay vào đó lại thấy những quầy hàng lộn xộn. Tôi và các đồng nghiệp thực sự không thích, và tôi nghĩ chẳng ai thích cả,” thị trưởng Hřensko bà Kateřina Horáková (đảng Soutěsky – věc veřejná, věc neprodejná) chia sẻ.

Chính quyền địa phương muốn thay đổi điều này, nhưng vẫn chưa thể xóa bỏ hoàn toàn khu chợ. “Một số quầy nằm trên đất tư. Trong quá khứ, đất công của thị trấn đã bị bán đi và giờ các tiểu thương người Việt kinh doanh trên tài sản riêng của họ,” bà giải thích, đồng thời chỉ ra rằng khu chợ mang theo cả những hiện tượng tiêu cực khác như tội phạm ma túy.

Ít nhất thì thị trấn đang hạn chế việc buôn bán trên đất công. “Chúng tôi xem là thành công khi giành lại được một đoạn vỉa hè công sau hơn 20 năm – điều này xảy ra khi vào đầu năm nay giấy phép bán hàng và cung cấp dịch vụ tại đó hết hạn. Lẽ ra chúng tôi có thể vô hiệu hóa sớm hơn, nhưng chẳng ai trong văn phòng biết về nó vì người thay đổi liên tục. Kết quả là các quầy đã rút khỏi vỉa hè đó. Chúng tôi muốn tiếp tục theo hướng này, mục tiêu là không ai kinh doanh trái phép trên đất công nữa,” bà bổ sung và cho biết biện pháp này áp dụng cả cho các bãi đỗ xe mà thương nhân thu phí trái phép.

Thị trấn cũng muốn soạn thảo quy chế chợ mới, để điều chỉnh quy tắc bán hàng và cung cấp dịch vụ ngoài cửa hàng, bao gồm việc quy định về hình thức các quầy, mặt hàng kinh doanh và giữ trật tự xung quanh.

(Theo Idnes)