Nhà Trắng được cho là đang xem xét những phương án dự phòng áp thuế quan khác với nước ngoài, trong đó có việc áp tạm 15% thuế trong 150 ngày.

Theo báo Wall Street Journal ngày 29-5, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang nghiên cứu các phương án dự phòng cho trường hợp tòa án hủy bỏ những chính sách thuế quan đã được công bố.

Phương án áp thuế quan 15% trong 150 ngày

Cụ thể, Nhà Trắng đang xem xét biện pháp tạm thời dựa theo điều 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, vốn chưa từng được áp dụng. Điều khoản này cho phép chính quyền áp thuế lên đến 15% trong vào 150 ngày để giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại với nước ngoài.

Nếu biện pháp này được áp dụng, đội ngũ của ông Trump sẽ có thêm thời gian để thiết kế các khoản thuế cụ thể cho từng đối tác thương mại lớn dựa trên điều 301 của đạo luật 1974 trên, vốn được dùng để chống lại các chính sách thương mại không công bằng của nước ngoài.

Đây được xem là động thái cẩn trọng của Nhà Trắng trong bối cảnh Tòa án Thương mại quốc tế Mỹ hôm 28-5 đã ra phán quyết khẳng định Tổng thống Trump không có đủ thẩm quyền ban hành các khoản thuế quan nặng nề đối với nước ngoài. Điều này đồng nghĩa các chính sách thuế quan của ông Trump bị tuyên bất hợp pháp.

Nhà Trắng ngay lập tức kháng cáo phán quyết trên và tòa phúc thẩm liên bang đã cho phép các khoản thuế tiếp tục có hiệu lực trong thời gian thụ lý và xét xử vụ kiện này.

Phương án sử dụng điều 301 đòi hỏi một quy trình thông báo và lấy ý kiến kéo dài. Tuy nhiên giới chức Nhà Trắng cho rằng nó có cơ sở pháp lý vững chắc hơn so với chính sách thuế quan vừa bị tuyên bất hợp pháp trên.

Nguồn thạo tin của WSJ khẳng định Nhà Trắng vẫn đang thảo luận về phương án này, nhưng chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra.

Dù chưa được công khai nhưng phương án trên đã phần nào được ông Peter Navarro, cố vấn tổng thống về thương mại và sản xuất, xác nhận.

Khi được phóng viên Hãng tin Bloomberg hỏi về việc Washington có đang định dùng điều 122 và điều 301 không, ông Navarro khẳng định "đó là những điều đang được cân nhắc".

Ngày 29-5, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cũng đã xác nhận chính phủ đang cân nhắc các phương án áp thuế khác trong thời gian kháng cáo Tòa Thương mại quốc tế.

Nhà Trắng được gì, mất gì?

Khả năng thay đổi phương án áp thuế trên phản ánh những thách thức mà chính sách thương mại quyết liệt của ông Trump đang đối mặt.

Từ đầu nhiệm kỳ, thay vì sử dụng quyền lực truyền thống được Quốc hội giao phó cho tổng thống, ông Trump và các cộng sự lại ưu tiên tiếp cận theo hướng diễn giải mới mẻ, xoáy vào các "vùng xám" trong luật thương mại để có thể sử dụng các quyền khẩn cấp hiếm thấy.

Điều này cho phép Nhà Trắng nhanh chóng áp đặt các mức thuế diện rộng như đã thấy trong vài tháng qua. Tuy nhiên nó cũng bộc lộ điểm yếu là có nền tảng pháp lý yếu, có thể bị tòa án vô hiệu. Do đó, đội ngũ của tổng thống Mỹ đang tìm cách tiếp cận theo hướng an toàn hơn bằng một biện pháp dự phòng.
Tuy nhiên cách làm này cũng không phải không có rủi ro. Các cấp tòa án có thể xem việc Nhà Trắng quyết định dùng một điều khoản luật khác để áp thuế như lời ngầm thừa nhận chịu thua trong việc kháng cáo phán quyết của Tòa Thương mại quốc tế.

Ông Everett Eissenstat, nguyên phó giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, cho biết: "Chính phủ có thể nhanh chóng chuyển sang áp dụng những phương án khác, nhưng làm như vậy trong thời gian quá trình kháng cáo phương án cũ vẫn đang diễn ra có thể bị xem là biểu hiện thiếu tin tưởng vào quyết định cuối cùng của mình".

Tuy nhiên, việc chuyển sang phương án mới vẫn có thể tạo lợi thế cho chính quyền ông Trump.

Cách làm này sẽ đảm bảo các chính sách thuế quan được tiến hành xuyên suốt, không bị gián đoạn, qua đó đảm bảo vị thế và sức ép của Nhà Trắng trên bàn đàm phán thương mại.

Trong đơn yêu cầu tạm hoãn khẩn cấp phán quyết của Tòa Thương mại quốc tế, chính quyền ông Trump đã khẳng định phán quyết này "đe dọa các cuộc đàm phán đang diễn ra với hàng chục quốc gia bằng cách làm suy giảm đáng kể đòn bẩy của tổng thống và làm suy yếu cơ sở của các cuộc đàm phán đó".

(Nguồn: Tuoitre)