Nhà ở không còn là điều đương nhiên – hơn 150.000 người Séc hiện không có điều kiện sống hợp lý và hàng trăm nghìn người khác đang vật lộn với các vấn đề liên quan đến nhà ở. 

Luật mới về hỗ trợ nhà ở mang đến một sự thay đổi mang tính hệ thống, nhằm cung cấp hỗ trợ cụ thể không chỉ cho những người dễ tổn thương nhất, mà còn hỗ trợ cho các đô thị và chủ sở hữu nhà ở.

Mất nơi ở dễ dàng hơn nhiều người tưởng. Giá thuê nhà và năng lượng ngày càng tăng đang ảnh hưởng đến một bộ phận dân cư ngày càng lớn. Vì lý do đó, luật hỗ trợ nhà ở ra đời, trong đó thiết lập một mạng lưới các điểm liên hệ về nhà ở. Theo quy định, các điểm này sẽ được thiết lập bắt buộc tại 115 thành phố có thẩm quyền mở rộng, và thêm 90 thành phố có thể tham gia tự nguyện.

Ví dụ, tại thành phố Ostrava, điểm liên hệ đặt tại tòa thị chính đã hoạt động từ năm 2022 – và đã giúp đỡ hơn 1.700 người dân, ông Zdeněk Živčák, Trưởng phòng Các vấn đề xã hội và y tế của thành phố Ostrava, cho biết.

“Người dân đến với chúng tôi khi họ đang sống tại nhà trọ, trong các trung tâm tạm trú hoặc đã mất nhà cửa. Chúng tôi giúp họ tìm đường trở lại với cuộc sống có nơi ở đàng hoàng.”

Điểm liên hệ cung cấp tư vấn, hỗ trợ xử lý chính sách trợ cấp, giải quyết vấn đề nợ nần và kết nối với các tổ chức phi lợi nhuận hoặc dịch vụ xã hội. Nhiều trường hợp sẽ hợp tác dài hạn – ví dụ như với các trung tâm tạm trú hoặc các cơ sở chăm sóc tiếp nối.

Nhà thuê tư nhân hỗ trợ người cần giúp đỡ

Một công cụ quan trọng khác trong luật là dịch vụ “nhà ở bảo đảm”. Mô hình này kết nối các chủ nhà tư nhân với những người đang gặp khó khăn về nhà ở – các đơn vị cung cấp dịch vụ này sẽ bảo đảm cho tiền thuê, bồi thường thiệt hại nếu có, và hỗ trợ cả người thuê lẫn người cho thuê.

Những thay đổi nào sẽ được áp dụng từ năm 2026?

- 115 điểm liên lạc bắt buộc tại các thành phố lớn và 90 đô thị khác có thể tham gia tự nguyện  
- Dịch vụ nhà ở bảo đảm – giải pháp mới cho người gặp khủng hoảng về nhà ở  
- Hỗ trợ nhà ở công – hỗ trợ tài chính cho các đô thị khi cho người gặp khó khăn thuê nhà  
- Dịch vụ hỗ trợ người thuê trong quá trình sinh sống  
- Các nhóm mục tiêu: gia đình có trẻ em, người cao tuổi, cha/mẹ đơn thân, người có thu nhập thấp, thanh niên và nhiều nhóm khác  

Việc triển khai luật được tài trợ từ Quỹ Phục hồi và Phát triển của EU trong khuôn khổ Kế hoạch Phục hồi Quốc gia (www.planobnovy.gov.cz).

“Chúng tôi bảo đảm lựa chọn người thuê phù hợp, hỗ trợ soạn và ký hợp đồng, cam kết thanh toán và bồi thường hư hỏng nếu có. Chủ nhà an tâm, người thuê có sự ổn định,” bà Jana Volná, điều phối viên dự án Housing First và chuyên viên tư vấn nhà ở của tổ chức Nová Možnost cho biết.

Hệ thống này hiện đang hoạt động tại tỉnh Moravskoslezský, nơi có hơn 80 hộ gia đình đang sống trong nhà ở bảo đảm. Một trong số đó là một gia đình nhiều thế hệ từng rơi vào tình trạng khủng hoảng nhà ở nghiêm trọng:

“Nếu không có chương trình này, họ vẫn đang sống ở nhà trọ. Bây giờ họ có một nơi ở ổn định và các con được yên tâm học hành,” nhân viên xã hội Petr Cábel của tổ chức Romodrom chia sẻ.

Nhà ở đàng hoàng – vừa là phòng ngừa, vừa là giải pháp khủng hoảng

Luật hỗ trợ nhà ở không chỉ giải quyết tình trạng khẩn cấp hiện tại mà còn nhằm mục tiêu phòng ngừa, theo ông Jan Schneider, Tổng giám đốc Cơ quan chính sách vùng, chính sách nhà ở và hòa nhập xã hội của Bộ Phát triển vùng.

“Chúng tôi hướng đến cả những người đang gặp khủng hoảng và những người có nguy cơ – ví dụ do chi phí sinh hoạt cao. Chúng tôi đang nói đến hơn một triệu người.”

Hệ thống mới kết hợp tư vấn, hỗ trợ sinh sống, bảo đảm an toàn và kiểm soát chất lượng. Cũng nhấn mạnh đến việc ngăn ngừa hình thành các khu vực bị cô lập hoặc tập trung nhà ở xã hội vào một địa điểm duy nhất.

Luật có ý nghĩa gì đối với thanh niên, người cao tuổi và tầng lớp trung lưu?

Gia đình có con nhỏ, thanh niên dưới 35 tuổi và người cao tuổi không đủ khả năng chi trả chi phí sinh hoạt ngày càng cao – đều sẽ được hỗ trợ. Họ sẽ nhận được giúp đỡ không chỉ từ các điểm liên hệ, mà còn thông qua nhà ở được hỗ trợ bởi luật mới. Ngoài ra, còn có các chương trình hỗ trợ xây dựng nhà cho thuê giá rẻ từ nguồn ngân sách công và EU.

“Nhà ở sẽ không miễn phí – người thuê vẫn phải trả tiền. Nhưng nếu có vấn đề xảy ra, hệ thống bảo đảm sẽ can thiệp. Với chủ nhà, đó là sự an toàn,” ông Jan Schneider kết luận.

Luật hỗ trợ nhà ở mang đến một cách tiếp cận mới với một trong những vấn đề xã hội lớn nhất hiện nay. Bằng cách kết hợp sự nhân văn, tư vấn chuyên nghiệp và hợp tác có trách nhiệm giữa nhà nước, chính quyền địa phương, các tổ chức phi lợi nhuận và chủ sở hữu tư nhân, luật này mở ra cơ hội cho hàng nghìn người được sống trong một mái ấm thực sự – không chỉ trong nơi trú tạm. Có thể tìm thêm thông tin và sự hỗ trợ tại trang “Tìm sự giúp đỡ ở đâu?”.

(Theo CNN Prima news)