Năm 2025, sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đã góp phần sản sinh hàng chục tỉ phú mới. Đây được coi là một trong những đợt bùng nổ, tạo ra khối tài sản lớn nhất, với tốc độ nhanh nhất trong hơn 100 năm qua.
 

Các vòng gọi vốn đình đám của những công ty nổi danh như Anthropic, Safe Superintelligence, OpenAI, Anysphere và nhiều công ty khởi nghiệp khác đã tạo ra khối tài sản ước tính khổng lồ, đồng thời thiết lập những kỷ lục định giá mới.

Theo CB Insights, hiện có 498 kỳ lân AI, tức là các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực AI, được định giá từ 1 tỉ USD trở lên, với tổng giá trị tài sản lên tới 2.700 tỉ USD. Trong số đó có tới 100 kỳ lân AI được thành lập kể từ năm 2023. CB Insights cho biết thêm hiện có hơn 1.300 công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực AI đang được định giá trên 100 triệu USD.

Trong bối cảnh giá cổ phiếu của các công ty niêm yết như Nvidia, Meta, Microsoft tăng vọt, sự bùng nổ của các công ty hạ tầng xây dựng trung tâm dữ liệu và sức mạnh tính toán, chế độ đãi ngộ hấp dẫn dành cho kỹ sư AI, lĩnh vực này đang tạo đà gia tăng tài sản cá nhân với quy mô vượt xa các làn sóng công nghệ trước đây.
Nhà nghiên cứu chính tại Viện công nghệ Massachusetts (MIT) Andrew McAfee nhận định làn sóng AI đang giúp con người tạo dựng tài sản với tốc độ nhanh nhất và quy mô lớn nhất trong hơn 100 năm qua.

Tháng 3-2025, Hãng tin Bloomberg ước tính 4 công ty AI tư nhân lớn nhất thế giới đã tạo ra ít nhất 15 tỉ phú với tổng giá trị tài sản ròng khoảng 38 tỉ USD. Kể từ đó, hơn 10 công ty kỳ lân mới đã ra đời.

Bà Mira Murati, cựu giám đốc công nghệ của OpenAI, rời công ty vào tháng 9-2024 và thành lập Thinking Machines Lab vào tháng 2-2025. Đến tháng 7-2025, công ty đã huy động được 2 tỉ USD, xác lập vòng gọi vốn lớn nhất lịch sử, đưa định giá công ty lên mức 12 tỉ USD.

Anthropic AI hiện đàm phán để huy động 5 tỉ USD, với mức định giá 170 tỉ USD, gấp gần 3 lần so với hồi tháng 3-2025. Nếu thương vụ thành công, Giám đốc điều hành Dario Amodei cùng 6 nhà sáng lập có thể gia nhập hàng ngũ các tỉ phú.

Trong vòng gọi vốn hồi tháng 6, Anysphere được định giá 9,9 tỉ USD, nhưng chỉ vài tuần sau đó mức định giá được đề xuất cho công ty này đã tăng lên 18 - 20 tỉ USD, mở đường cho nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Michael Truell trở thành tỉ phú 25 tuổi.

Tuy nhiên, phần lớn tài sản được tạo ra trong lĩnh vực AI hiện gắn liền với các công ty chưa niêm yết, khiến các cổ đông và nhà sáng lập gặp khó trong việc hiện thực hóa lợi nhuận.

Khác với thời kỳ bong bóng dot-com cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, khi hàng loạt công ty chào sàn, các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực AI hiện nay có thể duy trì trạng thái tư nhân lâu hơn nhờ nguồn vốn dồi dào từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ tài sản quốc gia và các nhà đầu tư công nghệ khác.

Bên cạnh đó, thị trường thứ cấp phát triển nhanh, tạo cơ hội cho các cổ đông trong công ty tư nhân bán cổ phần, thu về tiền mặt, chào mua lại hoặc vay thế chấp cổ phần.

Làn sóng AI hiện tập trung chủ yếu tại khu vực Vịnh San Francisco (Mỹ), gợi nhớ thời kỳ bùng nổ dot-com. Năm 2024, các công ty tại Thung lũng Silicon đã huy động được hơn 35 tỉ USD vốn đầu tư mạo hiểm.

Theo thống kê, San Francisco hiện có 82 tỉ phú, nhiều hơn New York với 66 người. Số triệu phú tại khu vực vịnh đã tăng gấp đôi trong một thập kỷ qua, trong khi mức tăng của New York là 45%.

Ông McAfee, đồng giám đốc sáng kiến kinh tế số tại MIT, cho rằng Thung lũng Silicon từng bị cho là đã "hết thời" nhưng đến nay nơi đây vẫn là trung tâm của đổi mới công nghệ.

Nguồn: Tuổi trẻ