Mục tiêu của chương trình trợ cấp tỉnh Karlovy Vary là duy trì hoạt động của các cửa hàng nhỏ ở các làng xã, hỗ trợ họ trong việc chi trả tiền điện, lương và mua sắm thiết bị. Dù vậy, số lượng đơn xin hỗ trợ trong năm nay thấp hơn kỳ vọng. Trong số 3,8 triệu korun được phân bổ, tỉnh mới chỉ giải ngân khoảng một phần ba, cụ thể là 1,36 triệu korun. Tại nhiều ngôi làng nhỏ, chính các doanh nhân người Việt đang là những người giữ cho cửa hàng còn tồn tại.

“Lượng đơn xin hỗ trợ năm nay giảm. Có 14 đơn nộp, ba trong số đó bị rút trước khi được đánh giá, vì vậy tỉnh chỉ xử lý 11 đơn. Tất cả đều hợp lệ và vì số lượng đơn ít, nên ai nộp cũng đều nhận được đúng số tiền mà họ yêu cầu,” ông Erik Klimeš – đại diện của hội đồng tỉnh phát biểu.

Chính quyền tỉnh không rõ lý do vì sao số lượng đơn giảm so với năm trước. Theo ông Klimeš, có thể do ở một số làng – nơi chương trình trợ cấp nhắm đến – hiện không còn cửa hàng nào nữa, hoặc các chủ quán không muốn, không biết hay không đủ khả năng chuẩn bị hồ sơ cần thiết.

Tại nhiều nơi, các tiệm tạp hóa làng đã được quản lý bởi người Việt, những người hiếm khi xin trợ cấp. Phần lớn đơn xin hỗ trợ đến từ các chuỗi siêu thị như hệ thống cửa hàng Coop.

Người dân nông thôn phụ thuộc vào cửa hàng nhỏ

Xu hướng hiện nay là người dân – nếu có thể – thường đi mua sắm tại các trung tâm thương mại lớn trong thành phố, doanh thu của các cửa hàng nhỏ ở làng xã vì vậy bị giảm mạnh. Với những cư dân không có phương tiện di chuyển, việc mua những mặt hàng thiết yếu lại trở thành vấn đề.

“Chúng tôi sử dụng chương trình hỗ trợ để trả lương và trang thiết bị cửa hàng. Chúng tôi có một người thuê quán, và chính quyền địa phương giúp họ làm hồ sơ xin trợ cấp để họ không phải tự làm. Chúng tôi muốn giữ họ lại ở đây thêm một thời gian. Khoản trợ cấp tuy không lớn – chỉ cần nhìn vào tiền điện quán mỗi tháng là thấy – nhưng thật vui vì tỉnh có chính sách như vậy, hỗ trợ ít nhiều cho cửa hàng,” ông Jan Strachota, thị trưởng làng Křižovatka chia sẻ.

Ông cũng xác nhận rằng ở một số nơi, các doanh nhân Séc đã từ bỏ hoạt động kinh doanh và chuyển giao lại cửa hàng cho người Việt. Người Việt, trong nhiều trường hợp, đã cứu nguy cho cả làng.

“Nếu không có họ, ở nhiều nơi chắc chắn là không còn cửa hàng nữa. Nhưng đừng nghĩ rằng doanh nhân Việt sẵn sàng ngồi quán cả ngày không công. Ở làng Velký Luh lân cận, có một người Việt từng mở quán, nhưng cuối cùng cũng không còn lãi nên anh ta phải đóng cửa,” ông Strachota nói thêm.

Người Việt tự xoay xở và cứu làng

Đôi khi, chính quyền làng trực tiếp đứng ra vận hành cửa hàng và cung cấp hỗ trợ tài chính cho nó. Nhưng ông Strachota không đồng tình về việc dùng quá nhiều ngân sách làng cho việc này: "Tôi không nghĩ rằng việc bỏ ra nhiều tiền từ quỹ làng là hướng đi đúng đắn."

Tại làng Milhostov cũng có trải nghiệm tương tự với người bán hàng người Việt. “Chúng tôi từng cho người Việt thuê cửa hàng, nhưng không hiệu quả. Sau đó cho người dân địa phương thuê, nhưng người này cũng chỉ trụ được một thời gian ngắn. Rất khó để làm ăn trên làng vì sức mua của người dân quá thấp,” thị trưởng Josef Hrdý cho biết.

Làng không thể trợ cấp cho cửa hàng. “Cuối cùng thì làng lại không có cửa hàng. Bây giờ chúng tôi đang thương thảo lại với một số người Việt, họ muốn thuê lại cửa hàng. Nhưng vẫn còn trong giai đoạn chuẩn bị nên chưa biết kết quả ra sao,” ông thị trưởng chia sẻ thêm.

Người Việt cũng đang vận hành các cửa hàng lâu đời nhất

Một trong những cửa hàng lâu đời nhất là ở làng Nový Kostel. Cửa hàng rộng rãi ở đây đã hoạt động từ năm 1973. Từ năm 2005, chính quyền làng từng trực tiếp điều hành, nhưng hiện tại đã cho người Việt thuê lại.

“Cửa hàng thuộc sở hữu nhà nước, nhưng hiện giờ không do làng quản lý nữa, chúng tôi cho thuê lại. Quán mở cửa mỗi ngày và bán hàng hóa thiết yếu. Người dân ở đây rất vui vì cửa hàng vẫn còn tồn tại,” bà Gabriela Mlezivová, thị trưởng làng Nový Kostel xác nhận.

Trợ cấp từ nhà nước: hỗ trợ cho các tiệm tạp hóa nông thôn

Tỉnh sử dụng chương trình trợ cấp "Hỗ trợ cửa hàng nông thôn" từ Bộ Công Thương Séc. Chương trình này dành cho các làng có tối đa 1.000 dân, hoặc khu vực hành chính thuộc làng có tối đa 3.000 dân. Khoản trợ cấp nhằm hỗ trợ chi phí vận hành cho các cửa hàng thực phẩm và tạp hóa.

Một trong các yêu cầu là cửa hàng phải mở cửa quanh năm, ít nhất năm ngày mỗi tuần và phải kinh doanh thực phẩm. Tuy nhiên, đối với các làng nhỏ (dưới 350 cư dân), tỉnh có thể cho phép thời gian mở cửa tối thiểu là ba ngày mỗi tuần.

Theo Idnes