Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng việc người trẻ lựa chọn cuộc sống độc thân, không kết hôn, sinh con do bị tác động trực tiếp, gián tiếp bởi giá nhà.

Người Việt trẻ "ngại cưới, lười sinh"

Xu hướng ngại cưới, không muốn hoặc sinh rất ít con đã xuất hiện tại Việt Nam và đặc biệt báo động ở một số đô thị, nơi có điều kiện kinh tế phát triển. Ngày càng nhiều người trẻ lựa chọn cuộc sống độc thân, không kết hôn, sinh con hay lựa chọn lối sống DINK ("Double Income, No Kids" - Hai thu nhập, không con cái).

Theo đó, số liệu công bố của Tổng cục Thống kê cho thấy, trong khoảng hơn 30 năm qua, xu hướng hôn nhân và mức sinh ở Việt Nam thay đổi rất lớn. Tuổi kết hôn tăng mạnh, tỷ lệ kết hôn giảm làm mức sinh giảm tới một nửa trong hơn 30 năm qua.

Cụ thể, giai đoạn 1989-2023, trung bình độ tuổi kết hôn lần đầu của nam từ 24,4 và nữ là 23,2 đã tăng lên 29,3 tuổi với nam và 25,1 đối với nữ vào năm 2023. Tỷ lệ người độc thân cũng đang có xu hướng tăng nhanh, từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% năm 2019.

Xu hướng không muốn hoặc sinh một con đang lan rộng trong các đô thị, nhất là những thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM. Mức sinh cũng giảm rõ rệt, từ 3,8 con vào năm 1989 xuống dưới 2 con vào năm 2023. Trong giai đoạn 2013-2023, trung bình mỗi năm dân số Việt Nam chỉ tăng khoảng 1 triệu người.

Đáng chú ý, tại TPHCM, số liệu thống kê từ báo cáo của Tổng cục Thống kê vào tháng 7 vừa qua cho thấy, độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu tại TPHCM là 30,4, mức kỷ lục tại Việt Nam. Số con trung bình của một phụ nữ thành phố trong độ tuổi sinh đẻ là 1,32.

Giá nhà cao là nguyên nhân chính

VARS cho rằng, mặc dù có nhiều lý do cho xu hướng này nhưng chủ yếu bắt nguồn từ vấn đề tài chính.

Đơn vị này dẫn nguồn một khảo sát gần đây cho thấy 62% trong số khoảng 400.000 bạn trẻ tham gia khảo sát chọn kết hôn sau 30 tuổi vì vẫn còn những nỗi lo về cơm áo gạo tiền. Nỗi lo này bị tác động rất lớn bởi giá nhà. Khi giá nhà ngày càng tăng cao, kéo theo giá thuê nhà ở cũng tăng cao, gây áp lực đến chi phí sinh hoạt của người dân.

Nhiều người trẻ có suy nghĩ phải mua được nhà trước khi kết hôn hoặc sinh con, nhưng do giá nhà đất hiện nay tăng vọt, không dễ để mua nên họ phải "cày ngày, cày đêm" để có thể mua nhà cho bằng được mà bỏ qua thời điểm vàng để lập gia đình, sinh con.

Tiền thuê nhà, sinh hoạt hàng tháng chiếm gần hết lương khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ chỉ dám sinh một con hoặc trì hoãn việc sinh con.

Lấy ví dụ TPHCM  là nơi có giá nhà cao nhất cả nước, cũng là thành phố có độ tuổi kết hôn trễ nhất và mức sinh thấp nhất cả nước. Giai đoạn 2016-2018, giá nhà tại TPHCM liên tục tăng cao và lập "đỉnh" mới. Ngoài ra, địa phương này cũng có chỉ số giá sinh hoạt theo không gian (SCOLI) dẫn đầu cả nước.

Từ năm 2019, trong khi giá nhà TPHCM tăng trưởng chậm lại thì giá nhà Hà Nội lại liên tục tăng cao. Hà Nội cũng "vươn lên" trở thành thành phố có chi phí đắt đỏ nhất cả nước. Đến thời điểm hiện tại, diễn biến giá căn hộ tại Hà Nội dường như đang đi theo thị trường TPHCM vào 5 năm trước.

Cùng với xu hướng "ngại cưới, lười sinh", những năm gần đây, nhiều chủ đầu tư đã tăng tỷ trọng phát triển căn hộ diện tích nhỏ, phù hợp với nhu cầu của người mua độc thân, vợ chồng trẻ chưa có hoặc mới có một con. Các căn hộ này cũng luôn dẫn đầu về thanh khoản giao dịch.  

Không chỉ tại Việt Nam, xu hướng kết hôn muộn hoặc độc thân cũng đang không ngừng gia tăng, nhất là tại các quốc gia đang phát triển. Các nước này đã triển khai các giải pháp hỗ trợ người trẻ.

Ví dụ Nhật Bản hỗ trợ các cặp đôi mới kết hôn một khoản 600.000 yên (hơn 130 triệu đồng) nhằm trang trải chi phí mua, thuê nhà mới, tiền đặt cọc, tiền chìa khóa, phí dịch vụ thông thường, phí môi giới; chi phí chuyển đến nơi ở mới và chi phí trả cho công ty chuyển nhà và người vận chuyển.

Bất chấp những nỗ lực đó, tỷ lệ kết hôn và sinh con ở các quốc gia nói trên vẫn cải thiện rất chậm.

Do đó, đơn vị trên cho rằng, để khuyến khích kết hôn trước tuổi 30 và tăng mức sinh, trên cơ sở tận dụng kinh nghiệm của các quốc gia khác, Chính phủ cần triển khai quyết liệt các biện pháp hiện đã có và nghiên cứu, xây dựng các chính sách khuyến khích rõ ràng hơn như ưu tiên hỗ trợ mua nhà ở xã hội một lần đối với cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con. Đặc biệt là giải pháp gốc rễ cho vấn đề "ngại cưới, lười sinh" thực tế nhất, là giải quyết bài toán về nhà ở.

Để giải quyết bài toán về nhà ở cho số đông người dân, bên cạnh việc tăng cung nhà ở xã hội tại đô thị, Nhà nước cần nghiên cứu các chính sách can thiệp để phát triển nhà ở thương mại vừa túi tiền.

Theo Dân trí.